کلید محافظ جان RCD مخفف عبارت ( Residual Current Device) و یا RCCB مخفف عبارت (Residual Current Circuit Breaker) به کلید هایی گفته می شود که با نشخیص نشت جریان مدار را در کسری از ثانیه قطع کرده و مانع از صدمات جانی ناشی از نشت جریان میگردد.

کلید محافظ جان یک نوع فیوز است که در مقابل عبور جریان آزاد انقباضی نظیر بدن انسان یا حیوان واکنش نشان داده و جریان را قطع می کند، در انواع ۲۵ تا ۶۳ آمپر با قدرت حساسیت ۳۰ و یا ۳۰۰ میلی آمپر در بازار یافت می شود که نوع ۳۰۰ میلی آن در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد.خوشبختانه اخیرا جزو استاندارد اجباری اداره برق است و حتما بایستی روی تابلو ی ورودی شما باشد ولی اکثر نصاب های حرفه ای جهت احتیاط در جعبه فیوز خانه از آن استفاده می کنند.اگر شخصی از قسمتی که نسبت به زمین برقدار است دچار شوک الکتریکی شود ، به دلیل جریانی که از بدن وی به زمین عبور می کند ، این کلید در چند صدم ثانیه منبع تغذیه را قطع می کند. لازم به یاد آوری است که این کلید مقدار جریان را کاهش نخواهد داد ، بلکه تنها مدت زمان شوک را محدود خواهد کرد. از مزایای دیگر استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی جلوگیری از بروز آتش سوزی در اثر وجود جریان نشتی می باشد . باتوجه به اینکه یم جریان 5/0 آمپری می توان باعث بروز آتش سوزی شود ، کلید حفاظت از خط برق گرفتگی با تشخیص جریان نشتی و قطع جریان ورودی ، مانع از بروز آتش سوزی می شود . همچنین از آنجا که در صورت وجود جریان نشتی در بدنه وسائل برقی و یا سیستم سیم کشی ساختمان ، این جریان به مرور زمان یاد می شود و احتمال سوختن وسایل برقی و سیستم سیم کشی ساختمان را به وجود می آورد لذا استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ، با توجه به کاهش میزان هدر رفتن انرژی الکتریکی و برق مصرفی . صرفه جوئی اقتصادی و حفظ ثروتهای ملی را نیز در بر خواهد داشت.

اساس عملکرد کلید محافظ جان بدین گونه است که با مقایسه جریان فاز و نول (رفت و برگشت مدار) در صورت مشاهده اختلاف سریعا مدار را قطع میکند . لازم به ذکر است در مدارهای تک فاز جریان رفت و برگشت می بایست برابر باشد و اختلاف جریان فاز و نول ناشی از نشت جریان بر اثر اتصال هادی فاز با زمین اتفاق خواهد افتاد که جریان بجای عبور از سیم نول ، از طریق زمین به منبع باز میگردد . جریان نشتی ممکن است از راه بدن فردی که با زمین تماس دارد و تصادفاً دستش با قسمت برقدار مدار تماس پیدا کرده است نیز بوجود آید .

بر اساس استانداردهای موجود بدن انسان توانایی تحمل جریان ۳۰ میلی آمپری را در مدت زمان ۲۰۰ میلی ثانیه دارد . لذا کلید محافظ جان برای واحد های مسکونی و اداری می بایست در صورتی که مقدار جریان نشتی از ۳۰ میلی امپر تجاوز نمود عمل کرده و مدار را در کمتر از ۲۰۰ میلی ثانیه قطع نماید . در مصارف صنعتی نیاز از کلیدهای با قابلیت قطع در حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی آمپر استفاده میگردد .

انواع کلید های محافظ جان :

کلید های محافظ جان به ۳ دسته تقسیم می شوند:

• کلید محافظ جان تیپ AC قابلیت تشخیص جریان های نشتی  متناوب AC را دارند.
• کلید محافظ جان تیپ A قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را دارند.
• کلید محافظ جان تیپ B قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی تا فرکانس ۱ مگاهرتز و مستقیم DC صاف را دارند.